Có một mùa hoa cúc ở Đồng Văn

Đồng bào trên cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) không trồng hoa cúc. Ấy thế mà cứ đến mùa thu tháng mười, khi bắp ngô được gùi về nhà bỏ lại trên đồng những đụn ra phơi khô lại là mùa hoa cúc dại cựa mình.

Lặng lẽ ủ mầm rồi một ngày bừng lên dữ dội xen kẽ giữa lô nhô đá tai mèo, một ngày bất ngờ khiến bao khách qua đường phải ngẩn ngơ.

Cúc cam không có giá trị nông sản như tam giác mạch, nhưng sức nặng "bỏ bùa" dân đi thậm chí có phần mạnh hơn nhiều bởi tính chất hoang dại, tự do, và sức sống mãnh liệt đến lạ lùng của loài hoa phương bắc.

Hoa cúc dại lang thang và có mặt ở khắp các triền núi trên cao nguyên đá, giữa những hốc đá, lẫn lộn với tam giác mạch, với hoa thun tu và vô số cỏ cây không tên khác.

Nhiều nơi hoa cúc chen chân và kề bên nhau tạo thành một thảm hoa rực rỡ đến mê hồn. Bên cạnh con đường chơi vơi lưng trời với tiền cảnh, hậu cảnh là núi non hùng vĩ, hoa cúc dại điểm tô cho bức tranh cao nguyên thêm lộng lẫy và có vẻ gì như hoang đường.

Còn hoang đường hơn khi chúng tôi dừng chân ở Sủng Là, nơi bọn trẻ đang nô đùa trên những nương hoa. Đám trẻ đang chơi trò tung hoa, mỗi đứa một nắm bông cúc dại, vừa tung lên trời vừa ngửa mặt cười như nắc nẻ.

Xong chúng lại xúm vào nhặt mớ hoa rơi trên đường để chơi tiếp.

Mấy đứa bé hơn thì ngồi lại trên vệ đường, với ôm hoa cúc vàng rực ánh cam trong tay, thỉnh thoảng lại thấy mấy đứa lớn hơn nhảy chân sáo trên những mỏm đá tai mèo để hái về đầy tay một ôm hoa mới.

Có lúc bạn tôi hốt hoảng kêu lên: "Các em ơi, đừng hái nữa, kẻo núi hết mất hoa"!

Chiều Sủng Là lành lạnh hơi sương, thung lũng trong lòng đá xám len lỏi khói cơm chiều bên hàng sa mộc. Ai đó hối hả đi về nhà, chỉ còn bọn trẻ đang chơi đùa trên nương đá, tiếng cười trong trẻo, giòn tan, những đóa cúc dại màu cam làm ấm lòng người lữ khách.

Ở đó không chỉ có những cánh đồng tam giác mạch.

Còn có một mùa hoa cúc ở Đồng Văn.