Búng Bình Thiên - Yên bình hồ nước trời ban

Búng Bình Thiên, theo tiếng địa phương có nghĩa hồ hay đầm, Bình là do mặt nước trong búng lúc nào cũng êm ả. Còn Thiên có nghĩa là trời, xuất phát từ truyền thuyết dân gian về sự ra đời của hồ này, hồ nước yên bình do trời ban. Quả thật vậy, hồ nước ngọt trong xanh, mênh mông ấy cứ làm nao lòng những ai tới đây, làm khắc khoải tâm can mỗi khi nhớ về sự bình yên hiếm có nơi Búng Bình Thiên.



Nằm gần biên giới Campuchia, giữa 3 xã biên giới Khánh Bình, Khánh An và Nhơn Hội, thuộc huyện An Phú, tỉnh An Giang, Búng Bình Thiên là một thắng cảnh độc đáo ở đầu nguồn sông Hậu xa xôi hẻo lánh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, một địa danh gợi sự tò mò cho nhiều du khách. Đến Búng Bình Thiên, bạn có thể đi theo hướng từ trung tâm thị xã Châu Đốc, qua cầu Cồn Tiên, men theo tỉnh lộ 956 hơn 30km, hướng về cửa khẩu Khánh Bình, đi hơn 2km là tới Búng.



Búng Bình Thiên có 2 hồ gọi là Búng Lớn và Búng Nhỏ. Búng Bình Thiên Lớn có diện tích mặt nước là 193 ha, Búng Bình Thiên Nhỏ khoảng 10 ha, độ sâu trung bình khoảng 5m. Chung quanh hai hồ là các gò đất cao từ 3 - 4m, có các cửa thông với sông.



Búng Bình Thiên cung cấp lượng nước ngọt rất lớn quanh năm cho cư dân cả vùng, đặc biệt, nước hồ không bao giờ cạn dù vào mùa hạn khắp nơi khô cằn. Hồ nước ngọt tự nhiên ấy cứ mênh mông xanh ngắt, khác xa nước màu đục của những kênh, rạch, sông, hồ quanh vùng Búng Bình Thiên, ngay cả vào mùa lũ khi dòng nước đục ngầu phù sa tràn vào. Đây là một điều lạ lùng mà chính khoa học cũng chưa thể giải thích được.



Nước hồ trong vắt, chỉ dâng lên hạ xuống chứ không chảy. Mùa khô hạn, diện tích búng chỉ khoảng 300 ha do nước hạ xuống. Nhưng cứ tháng 8 hàng năm, dòng sông MeKong cuồn cuộn đổ nước từ Campuchia vào Việt Nam tạo thành những cơn lũ đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu làm chìm ngập 2 hồ Bình Thiên trong biển nước mênh mông, mặt hồ phủ kín sen, súng và các loài hoa dại.



Lúc đó, Búng Bình Thiên trở mình tạo nên một làn gió mới trong bức tranh miền Tây xinh đẹp. Cảm nhận đầu tiên mà Búng Bình Thiên mang đến cho chúng ta là cảm giác êm đềm, dịu mát giữa một không gian xanh trải rộng đến hút tầm mắt. Đó là một vùng trời nước bao la, được tạo nên bằng bàn tay kỳ diệu của tạo hóa.



Búng Bình Thiên cũng là nơi quy tụ của nhiều loài cá đồng với số lượng bậc nhất vùng biên giới, nhiều loài thực vật thủy sinh như sen, bông súng, tảo... tập trung giữa rừng nguyên sinh rộng lớn bao quanh tạo nên vẻ đẹp khó tả.



Cảnh quan búng thật khoáng đãng, gió lộng tứ bề. Khi mùa nước nổi đến, nhà sàn của một bộ phận cư dân sống ven hồ núp dưới những rặng cây xanh nhưng xung quanh ngập nước, tựa như bức tranh phong cảnh, với cỏ - cây - hoa - lá được thêu trên nền trắng xanh thơ mộng của bức tranh tự nhiên vậy!



Đến Búng Bình Thiên mùa nước nổi, tức là tháng 7 đến đầu tháng 10 âm lịch, bạn có thế du thuyền trên mặt hồ ngắm nhìn phong cảnh thiên nhiên hữu tình, nghe những bài ca vọng cổ xao lòng trong mênh mang màu vàng bông điên điển.



Nếu đi đúng dịp, du khách còn được tham gia lễ hội Búng Bình Thiên. Từ các hoạt động văn hóa thể thao ban ngày như đua thuyền, bơi lội… tới những trò chơi dân gian "mùa nước nổi" như: chống xuồng đua, nơm cá, bắt ếch... Về đêm, du khách lại được thưởng thức văn nghệ tại một sân khấu nổi mang đậm chất dân gian được dựng ngay trên mặt hồ, giản dị, không quá rực rỡ nhưng gần gũi với thiên nhiên.



Tới Búng Bình Thiên mùa nước nổi cũng là thời điểm để thưởng thức những món ăn dân dã Nam bộ như: chuột đồng nướng chao, cá lóc nướng trui, lẩu mắm cá đồng ăn kèm bông súng và bông điên điển, tép rong xào bông điên điển, cá linh non chiên bột, cá linh non kho với trái me non hay cá leo nấu chua… uống thêm vài ly rượu đế cho thêm phần ngon miệng.



Điểm đặc biệt hấp dẫn du khách khi tới đây đó là văn hóa Chăm riêng biệt, độc đáo trong tín ngưỡng và đời sống hàng ngày như thuở xa xưa. Thánh đường Mas Jid Khoy Ri Yah với mái vòm hình củ tỏi sát bên Búng Bình Thiên mỗi ngày đều nhộn nhịp con chiên lui tới cầu nguyện.



Làng Chăm đã hình thành hơn 100 năm với những ngôi nhà sàn nằm san sát nhau và một thánh đường Mas Jid Khoi Ri Yah rộng lớn. Tới đây, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh những cụ già đi lễ, những cô gái Chăm xinh đẹp trong trang phục truyền thống, trẻ thơ vui đùa trên đường làng…



Để tìm hiểu kĩ hơn về văn hóa, cách sống của người Chăm theo đạo Hồi, không gì thú vị bằng xin nghỉ nhờ tại nhà người bản địa. Có thể bạn sẽ được đãi món cà ri và món "tung lò mò” (lạp xưởng bò) truyền thống rất đặc biệt. Một điều khá hay là người Chăm ở đây không bao giờ uống rượu, và nếu có uống thì cũng chỉ uống lén, không được để ai phát hiện, nếu không sẽ phải chịu phạt nặng.



Ăn vặt ở Búng Bình Thiên mộc mạc nhờ những quán "cóc sàn", giống như nhà sàn của người Chăm thu nhỏ, với dăm ba món bún, bánh khọt, bánh xèo...





Dạo chơi Búng Bình Thiên mùa nước nổi, ngắm nhìn những bông điên điển khoe sắc hay lang thang dọc các xóm Chăm để ngắm những ngôi nhà gỗ cổ, bạn sẽ nhận ra Búng Bình Thiên thật huyền ảo nhưng cũng gần gũi lạ thường. Ngày về, có lẽ ánh mắt to tròn duyên dáng với áo váy dài và khăn thêu của những cô gái Chăm hiền lành, trẻ thơ vui đùa trên đường làng, hồ nước trong lành xanh mát vùng đất ấy vẫn in vào tâm trí du khách những cảm xúc hiền dịu khó tả…