Bánh rế có nguồn gốc xuất xứ tại Phan Rang (Ninh Thuận), dần dần lan rộng khắp miền Trung, rồi đến phía Nam, nhưng ngày nay phổ biến nhất và trở thành đặc sản ở Phan Thiết (Bình Thuận). Nghề làm bánh rế ở Phan Thiết hiện nay tập trung chủ yếu ở các khu vực nội thành, là nghề truyền thống của nhiều gia đình, nên mỗi nơi cho ra lò những chiếc bánh rế mùi vị, độ ngon khác nhau, nhưng tất cả đều tạo nên nét đặc trưng, hương vị rất riêng cho vùng đất này.
Bánh rế, món ăn dân dã trở thành đặc sản nổi tiếng ở Phan Thiết. Ảnh: Phước Bình.
Bánh rế thoạt đầu trông rất đơn giản, nhưng để chế biến thành công đòi hỏi người làm phải hết sức khéo léo. Nguyên liệu chính của món này chủ yếu từ khoai mì hoặc khoai lang. Phải chọn những củ khoai lang, khoai mì (sắn) thật tươi, không non cũng không già và phải trải qua 6 công đoạn gồm 6 thợ đảm nhận các công việc khác nhau mới có thể chế biến được chiếc bánh rế thơm ngon và chất lượng.
Khoai, sắn sau khi được chọn kỹ, bỏ vào thau nước ngâm vài tiếng cho bớt nhựa, sau đó lột sạch vỏ và bào thành sợi nhỏ đều, để khi chiên những sợi này đan xen và quấn lẫn nhau. Trộn chúng với một xíu hương vani rồi mới đem chiên.
Tiếp đến, người thợ bánh bắc chảo dầu lên lò than đang ửng hồng, thêm một ít dầu dừa vào chảo. Khi dầu sôi, bốc một nắm khoai mì/khoai lang bào sẵn bỏ vào cái vá (muỗng) có cán dài rồi nhúng vào chảo dầu. Dùng đũa đảo sợi khoai lên cho chín đều và tránh bị dính vào thành cục quá dày.
Dầu nóng làm cho khoai chín và kết dính vào nhau, tạo nên những chiếc bánh có hình thù giống cái rế để lót nồi, xoong, niêu của người dân vùng quê, nhưng nhỏ hơn rất nhiều, từ đó mà bánh rế ra đời. Khi bánh đã kết dính với nhau và đã chín đều, dùng vá vớt bánh ra vỉ cho ráo dầu.
Chiên hết số sợi mì đã bào cũng là lúc bánh rế đầy rổ. Ta dùng một chảo khác để thắng đường. Khi đường tan chảy, gấp từng chiếc bánh rế một nhúng sâu vào chảo đường rồi lấy ra, cứ tiếp tục cho đến hết. Sau đó rắc thêm chút mè trắng rang sẵn lên mặt bánh rế vừa nhúng đường, để khi dùng tạo hương thơm và vị đặc biệt hơn.
Chiếc bánh rế chiên dầu vàng, nhai giòn tan, vừa ngọt vừa béo cùng với đó là hương thơm của mè, khoai lang, khoai mì… khiến vị giác của bạn như tan chảy mỗi khi nếm thử.
Những quầy kệ bánh rế chất chồng tại các điểm dừng chân mua đặc sản ở Phan Thiết. Ảnh: Phước Bình.
Du khách có thể tìm mua những chiếc bánh rế ở hầu khắp các quán đặc sản ở Phan Thiết, những gánh hàng rong ở các khu du lịch, ở các làng nghề truyền thống, chợ Phan Thiết, các trạm dừng chân... với giá khoảng 15.000-20.000 đồng một bịch khoảng 10 cái.
Ngoài những chiếc bánh rế màu vàng ươm du khách thường thấy, tại một số trạm dừng chân dành cho khách tham quan mua đặc sản về làm quà còn trưng bày và bán loại bánh rế màu đen xẫm. Dù nguyên liệu và hương vị như nhau, bánh rế đen tạo cảm giác mới lạ cho du khách thập phương, thường loại này có giá khoảng 30.000 đồng một bịch.
Bánh rế đen tạo cảm giác mới lạ trong lòng du khách phương xa. Ảnh: Phước Bình.
Du khách muốn trải nghiệm, tìm hiểu thêm về nghề làm bánh rế có thể đến các lò làm bánh truyền thống ở phường Lạc Đạo, Đức Thắng, Phú Tài hay Đức Nghĩa.
Những ngày trời se lạnh, nhai chiếc bánh rế rôm rốp, giòn tan cùng với tách trà nóng sẽ tạo cho bạn cảm giác ngon miệng và thoải mái hơn. Những du khách có dịp dừng chân Phan Thiết, đừng quên bỏ lỡ món đặc sản dân dã này và nhớ mua nhiều tích trữ cho chuyến đi dài để lót dạ khi cần.
Phước Bình
